Tử số là một khái niệm cơ bản và quan trọng trong toán học, đặc biệt là trong việc hiểu và làm việc với các phân số. Tử số đại diện cho số phần mà ta có trong tổng số phần mà mẫu số chia ra, giúp ta biểu thị một phần của toàn bộ một cách rõ ràng và chính xác.
Định nghĩa tử số một cách đơn giản, dễ hiểu
Tử số là số nằm trên của một phân số. Nó cho biết có bao nhiêu phần trong tổng số phần mà mẫu số chia ra. Ví dụ, trong phân số \( \frac{3}{4} \), số 3 là tử số, nghĩa là có 3 phần trong tổng số 4 phần.
So sánh tử số với mẫu số
Tử số và mẫu số là hai thành phần chính của một phân số.
– Vị trí: Tử số nằm trên, mẫu số nằm dưới.
– Chức năng: Tử số chỉ ra số lượng các phần, mẫu số chỉ ra tổng số phần mà một đơn vị được chia ra.
– Ví dụ: Trong phân số \( \frac{3}{4} \), tử số là 3 và mẫu số là 4. Điều này có nghĩa là có 3 phần trong tổng số 4 phần.
Vai trò của tử số trong việc biểu diễn phân số
Tử số đóng vai trò quan trọng trong việc biểu diễn phân số. Nó quyết định giá trị của phân số khi so sánh với các phân số khác. Tử số càng lớn thì giá trị phân số càng lớn (với cùng mẫu số). Ví dụ, phân số \( \frac{5}{8} \) lớn hơn phân số \( \frac{3}{8} \) vì tử số 5 lớn hơn tử số 3.
Các bài tập ví dụ
Bài 1: Cho các phân số, yêu cầu học sinh xác định tử số
- Phân số \( \frac{2}{5} \)
– Tử số là: ____
- Phân số \( \frac{7}{10} \)
– Tử số là: ____
- Phân số \( \frac{4}{9} \)
– Tử số là: ____
- Phân số \( \frac{6}{8} \)
– Tử số là: ____
- Phân số \( \frac{3}{7} \)
– Tử số là: ____
Bài 2: So sánh các phân số có cùng mẫu số
- So sánh \( \frac{3}{8} \) và \( \frac{5}{8} \)
– Phân số nào lớn hơn: ____
- So sánh \( \frac{4}{6} \) và \( \frac{2}{6} \)
– Phân số nào lớn hơn: ____
- So sánh \( \frac{7}{12} \) và \( \frac{9}{12} \)
– Phân số nào lớn hơn: ____
- So sánh \( \frac{5}{11} \) và \( \frac{8}{11} \)
– Phân số nào lớn hơn: ____
- So sánh \( \frac{1}{4} \) và \( \frac{3}{4} \)
– Phân số nào lớn hơn: ____
Bài 3: Giải các bài toán đơn giản liên quan đến tử số
- Trong một chiếc bánh pizza được chia thành 8 phần bằng nhau, Minh ăn 3 phần. Viết phân số biểu thị số phần Minh đã ăn và xác định tử số của phân số đó.
– Phân số: ____
– Tử số: ____
- Lan có một bó hoa gồm 12 bông hoa, trong đó có 5 bông hoa hồng. Viết phân số biểu thị số hoa hồng trong bó hoa và xác định tử số của phân số đó.
– Phân số: ____
– Tử số: ____
- Một lớp học có 20 học sinh, trong đó có 8 học sinh nam. Viết phân số biểu thị số học sinh nam trong lớp và xác định tử số của phân số đó.
– Phân số: ____
– Tử số: ___
- Một người thợ làm 6 cái bánh, trong đó có 4 cái bánh dâu tây. Viết phân số biểu thị số bánh dâu tây và xác định tử số của phân số đó.
– Phân số: ____
– Tử số: ____
- Một hộp sữa chua có 10 hũ, trong đó có 7 hũ sữa chua dâu. Viết phân số biểu thị số hũ sữa chua dâu và xác định tử số của phân số đó.
– Phân số: ____
– Tử số: ____
Đáp án
Bài 1:
- Phân số \( \frac{2}{5} \)
– Tử số là: 2
- Phân số \( \frac{7}{10} \)
– Tử số là: 7
- Phân số \( \frac{4}{9} \)
– Tử số là: 4
- Phân số \( \frac{6}{8} \)
– Tử số là: 6
- Phân số \( \frac{3}{7} \)
– Tử số là: 3
Bài 2: So sánh các phân số có cùng mẫu số
- So sánh \( \frac{3}{8} \) và \( \frac{5}{8} \)
– Phân số nào lớn hơn: \( \frac{5}{8} \)
- So sánh \( \frac{4}{6} \) và \( \frac{2}{6} \)
– Phân số nào lớn hơn: \( \frac{4}{6} \)
- So sánh \( \frac{7}{12} \) và \( \frac{9}{12} \)
– Phân số nào lớn hơn: \( \frac{9}{12} \)
- So sánh \( \frac{5}{11} \) và \( \frac{8}{11} \)
– Phân số nào lớn hơn: \( \frac{8}{11} \)
- So sánh \( \frac{1}{4} \) và \( \frac{3}{4} \)
– Phân số nào lớn hơn: \( \frac{3}{4} \)
Bài 3: Giải các bài toán đơn giản liên quan đến tử số
- Trong một chiếc bánh pizza được chia thành 8 phần bằng nhau, Minh ăn 3 phần. Viết phân số biểu thị số phần Minh đã ăn và xác định tử số của phân số đó.
– Phân số: \( \frac{3}{8} \)
– Tử số: 3
- Lan có một bó hoa gồm 12 bông hoa, trong đó có 5 bông hoa hồng. Viết phân số biểu thị số hoa hồng trong bó hoa và xác định tử số của phân số đó.
– Phân số: \( \frac{5}{12} \)
– Tử số: 5
- Một lớp học có 20 học sinh, trong đó có 8 học sinh nam. Viết phân số biểu thị số học sinh nam trong lớp và xác định tử số của phân số đó.
– Phân số: \( \frac{8}{20} \)
– Tử số: 8
- Một người thợ làm 6 cái bánh, trong đó có 4 cái bánh dâu tây. Viết phân số biểu thị số bánh dâu tây và xác định tử số của phân số đó.
– Phân số: \( \frac{4}{6} \)
– Tử số: 4
- Một hộp sữa chua có 10 hũ, trong đó có 7 hũ sữa chua dâu. Viết phân số biểu thị số hũ sữa chua dâu và xác định tử số của phân số đó.
– Phân số: \( \frac{7}{10} \)
– Tử số: 7
Tử số đóng vai trò then chốt trong việc biểu diễn và so sánh các phân số. Hiểu rõ tử số không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức cơ bản về phân số mà còn tạo nền tảng vững chắc cho các kiến thức toán học phức tạp hơn sau này.
